|
|
HAYVANLAR
Afrika Hayvan varlığı açısından iki ana bölgeye ayrılır: Sahra'nın güneyinde kalan ve Arabistan'ın bir bölümüyle birlikte Madagaskar'ı da içine alan Etiyopyen Bölge.
Yengeç dönencesine kadar uzanan kuzey ve Kuzeybatı Afrika.
Toynaklı büyük memeliler ve tatlı su balıkları açısından yeryüzünün en zengin kıtası olan Afrika'da toynaklıların 90,etoburların 60 türü bulunur.Zürafa ve suaygırı gibi kimi memeliler bugün yalnızca Afrika'da yaşamaktadır.Kıtada dünyanın en iri maymunu olan gorille birlikte 45 maymun türü yaşar.İlkel maymunlardan maki ile böcekçillerden tenrek , İguana cinsi kelerler'le Boa yılanı yalnızca Madagaskar'da yaşar. Amfibyumlardan semenderlerle ağaç kurbağaları kıtanın kuzeybatısına özgüdür. Kurbağalar arasında, ipliksi uzantıları yardımcı solunum organı işlevi gören Kamerun kurbağaları gibi ilginç türler vardır.Phrynomeridae familyasından kurbağalar ise yalnızca Afrika'da yaşar. Kıtada 2.000 kadar türü bulunan tatlı su balıkları arasında çok ilkel türlere ya da yakın zamanlarda evrim geçirmiş ilkel örneklere rastlanır.Doğu ve batı kıyılarında çok zengin omurgasız türleri görülür.Özellikle doğu kıyıları, mercan kayalıklarında yaşayan su canlılarının barınağıdır.Soğu Benguela akıntısının yıkadığı güneybatı kıyısı ise balık türleri bakımından çok zengindir.Eklembacaklılar arasında en çok büyük ve zehirli kelebek türleri, iğneli böcekler, peygamber devesi, çekirge, karınca türleri,termit örümcek, ve akrep yaygındır. Son yüzyılda, özellikle 1940'tan bu yana ateşli silahlarla avlanma kıtanın hayvan varlığı için ciddi bir tehlike olmaya başlamıştır.Örneğin 1900'de 1 milyon olarak tahmin edilen antilop sayısı 20. yy sonlarına doğru 8.000'in altına düşmüştür.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Afrika'nın bitki örtüsü yağış, sıcaklık, topografya ve toprağın cinsi gibi etmenlere doğrudan bağlıdır.Kıtadaki egemen bitki örtüsü, nem azalmasına koşut olarak başlıca yedi kuşağa ayrılır:
- Tropikal yağmur ormanları 
- Dağ ormanları
- Ağaçlıklı savanlar
- Ağaçlıklı çayırlar
- Dikenli çalılar
- Çöl altı çalılıklar
- Çöl bitkileri
Yağmur ormanları, ayda 5 cm'in altına düşmemek koşuluyla yılda 125 cm'den çok yağış alan tropikal iklimlerde görülür.Tropikal yağmur ormanlarında, eğrelti, yosun ve çalılardan oluşan bir örtü alt katı, 2-3 m. yükseklikteki ağaçlar, palmiyeler ve tırmanıcı bitkiler orta katı oluşturur.bunların üzerinde de dalsız düz gövdeli, 45 m'ye kadar yükselebilen ağaçlar vardır. Sadece Afrika'daki yağmur ormanlarında binden fazla ağaç türü bulnmaktadır.
Etiyopya,Kamerun,Angola ve Doğu Afrika'daki yüksek dağların yamaçlarında görülen dağ ormanları da birbirini örten katlar biçiminde yükselir.Ancak ağaç yükseklikleri ve türleri daha sınırlıdır.Ayrıca, gerçek tropikal yağmur ormanlarından farklı olarak, bu grupta ilkel iğneyapraklılara da rastlanır.
Ağaçlıklı savanlar Ekvator'un 10-15 derece kuzey ve güney enlemlerinden başlar.Yılda 100-140 cm. yağış alan geniş alanları kaplar.Otlar ve çalılar ilk katı, yapraklarını döken, 9-15 m. yükseklikteki ağaçlar ikinci katı oluşturur.Üst katın sıklığı alttaki çalı ve otların zenginliğini de belirler.
Yıllık yağış toplamı 75 cm'den 50 cm'ye doğru azaldıkça, ağaçlıklı savanların yerini giderek ağaçlıklı çayırlar yada akasya savanları alır.6-9 m. yükseklikteki yapraklarını döken ağaçlar, özellikle akasyalar, 60-120 cm. yükseklikteki otlarla çalıların arasına serpimiş durumdadır.
Yıllık yağışın 30-50 cm. arasında değiştiği bölgelerde görülen dikenli çalılardan oluşmuş bitki örtüsünün özelliği, sürekli çayırların azalarak yerini, kuraklığa dayanıklı, dikenli ve çoğu kez su depolayan ağaçlara bırakmış olmasıdır.bu bölgelerin tipik bitkisi olan Baobab ağacının yüksekliği 30 m'ye ulaşır.Bu bitki örtüsü Doğu Afrika, Somali, Bostvana,Sudan ve Batı Afrika'daki geniş toprakları kaplar.
Yıllık yağışın 30 cm'den 13 cm'ye düştüğü bölgelerde ağaçlar ve çokyıllık otlar yalnız su kenarlarında bulunurken, egemen bitki örtüsü biryıllık otlar ve dağınık durumdaki alçak çalılardan oluşur.Bu tür bitki örtüsü Sahra'nın güney ucunda , Afrika boynuzunda ve Güney Afrika ile Bostvana'daki Kalahari'de geniş alanları kaplar.
Afrika'nın yılda 12 cm.den az yağış
alan dörtte biri aşkın bölümünde çöl bitkilerinden oluşmuş
çok zayıf bir bitki örtüsü egemendir.bu bitkilerin bir türü,
kök sitemleri çok gelişmiş, mumsu bir zarla, tüyler yada
dikenlerle korunan, toprak üst bölümleri genellikle küçük
olan çokyıllık bitkilerdir.Kökleri zayıf, yaprakları az
olan, ama güçlü fırtınalardan hemen sonra bile çiçek
verebilen kısa ömürlü bitkiler ise ikinci türü oluşturur.